Onder den Klockenslagh van Neel, Leeuwen en Asenray door Jan Ruiten©

In 1593 verkochten zij aan Nicolaes Spee von dem Vorst en Marien Heisterman, echtelieden, zo'n 7 à 8 bunders akker- en weideland, deels gelegen in het Tegelarijeveld naast der stadt Tegelrijen erbe en deels gelegen in het Kerkeveld, grenzend aan Herteveldts land. Tenslotte nog het Speltenkempken met de daarbij behorende drassige grond, het Rouwbroeck. Voorheen hadden de paters deze goederen reeds aan genoemde Spee, schout van Dalenbroek, in pfandschaft gegeven. Om hoeveel geld het hier ging, werd bij de overdracht niet vermeld.
Eerder nog hadden de paters Nicolaes Spee vrijgesteld van de Mouthagens tienden, die hij als eigenaar van de pachthof verschuldigd was.

BUNDERBOEK

In 1461 is voor het eerst sprake van een boerderij: de Karthuyzerhof op gen Wijer.
Aanvankelijk ook de Nuwenhoft genoemd.
Achter de Broekhin lag immers al een boerderij, de Wijer geheten. Hoeveel grond toen al tot de hoeve gerekend konden worden, kan ook niet bij benadering gezegd worden. Bij meerdere overdrachten werd niet vermeld om hoeveel land het ging. In 1628 werd de hoeve aangeslagen voor 33 bunder akkerland. De woeste gronden werden in deze gemeenterekeningen niet belast, zodat de werkelijke omvang van de hoflanden groter was. Het bunderboek van 1682 geeft een duidelijker omschrijving van de boerderij, die toen ruim 52 bunder omvatte. (kaart 42a) In 1666 werd gesproken over bijna 50 bunder, behorend bij de Wijershooff, waarvan ruim de helft als akkergrond in gebruik was. Verder had de pachter de beschikking over 21 morgen aan bos en beemden.
Ook werden genoemd de huisplaats, moeshof en bongerd, het elzen broek en de kuilen met de heggen; alles bij elkaar zo'n 32 morgen groot. Tenslotte nog de Croebeen: 7 morgen land met houtopstand.
Andere benamingen, die bij de boerderij behoorden, waren o.a. de Sporck of Sporscheel! (aan de landweer), Kukerlandt, Cleverhovel ofwel Cleverhoeck, het Phebusbosje en het Kiekgaetien. In 1636 was er al sprake van de Lange Hegge tussen de Grote Kamp en het Kerkeveld. (kaart 43)

De veestapel werd in 1682 gevormd door 13 koeien en 110 schapen, terwijl de pachter ook nog een stier (ein sprinckrindt ofte verre) diende te houden, waar die van Niel met hun koeien terecht konden. De varkens werden niet geteld. Voor de akkerwinning had de boer nog vier paarden.
Zestien bijenkorven stonden bij het huis.
Vanaf de Wijerhof liep een pad richting Spiek. Links daarvan stond een heg tot aan de stenen brug bij de peerdtsdrincke tussen de twee boerderijen. Het valderen aan het Rammenboschken is altijd door de Wijher-halfman sleutich gehouden. Wilden die van de Spick hier voorbij, moetende vaeren mist oft vruchten, dan konden ze de sleutel van het hek op de Wijer gaan halen. Dat verklaarde Jan Beurskens uit Vlodrop, die voorheen bij zijn oom Thijs was gaan werken op de Wijerhof; eerst als scheper en naderhand als meesterknecht.
Tot 1593 behoorde de grond tot aan het hek nog bij de Wijerhof. Nadat Spee o.a.
de Knopskamp van de paters had verworven, had hij de grond bij zijn pachthof op de Spiek gevoegd. Het gedoe met die sleutel bracht nog wel eens problemen met zich, wanneer de pachter van de Spiek met paard en kar bij zijn akkers wilde komen.

KLEIN JERUSALEM

In 1722 werd de gemeente opnieuw gemeten. De gronden aan de Weyer bestonden uit 35 bunder in 't zwaar en 20 bunder in 't licht. Hiervan ruim 2 bunder bestaande uit bos en kreupelhout, 5 bunder weide en dries en nog 5112 bunder broekland. Bij de hoeve lag nog een boomgaard, 3 morgen groot. Aan akkerland werden meer dan 35 bunder gemeten. (kaart 42a) Tezelfdertijd werden 15 à 16 bunder land, grenzend aan de Tegelarijeweg, van de Weyerhof afgescheiden en afzonderlijk in pacht uitgegeven. Ook werd daar een huis gebouwd met de naam Cleyn Jerusalem, in de wandel meestal Carthuysers Huysken geheten. (Anno 1723 nog niet in het bunderboek vermeld.) De eerste huurders waren achtereenvolgens Jan Delhay en Jan Moors. Al spoedig liep een voetpad over het Kerkeveld naast oud-Heerenland dwars over de akker van Wijershof naar Klein Jerusalem.

Onder den Klockenslagh van Neel, Leeuwen en Asenray door Jan Ruiten©