Coördinaten

• Maalbroek met de Kieck-uyt en de Paerdtsdijck- (1736).
• Veenstrook tussen de Spick e n Asenraderveld.
• Anno 1766- uytgetorfte watercoulen. De resterende weidegrond werd tot akkerland gebroken.

De betekenis van het toponiem Maalbroek is nooit echt opgehelderd. Velen schrijfwijzen doen denken aan een Molen, die hier ooit gestaan zou hebben. Dit is echter onwaarschijnlijk daar van een molen in geen enkel archiefstuk tot op heden sprake is geweest. Pas in 1912 is hier sprake van een Molen, de naam "Maalbroek" is beduidend ouder.
Het is meer aannemelijk is dat Maal staat voor gerechtsplaats. Volgens M. Schönfeld is "Maal" een synoniem voor "galg". Het Nielder gericht stond pal naast dit gehucht, mede door dit gegeven is het zeer waarschijnlijk dat deze omschrijving ook geld voor het Maalbroek. Het zou dan dus betekenen: het moeras aan het gericht (galg) Op de carte figuratief uit 1766 is de Galg duidelijk afgebeeld Mede te oordelen naar de klankwaarde in de Gelders-Overijselse dialekten gecontamineerd werd met germ. mâl uit mahal (Oud. mahal, Got. maþl)' gerecht, gerechtsplaats, geding'.
Dit woord heeft ook de betekenis 'mark(genootschap), maalschap, grensgebied, en verdeelde bos-, weide- of heidegrond in gemeenschappelijk bezit' Ook deze verklaring is van toepassing op dit gebied, het was namelijk ook de limiet (grens) tussen Swalmen en Maasniel. Bron: J. Molemans, Bijdrage tot de bewonings- en ontginningsgeschiedenis van de Limburgse Kempen

De naam Maalbroek slaat op de gronden die zich aan weerszijden van Lycopszdijck uitstrekten tot aan de landerijen van Gasthuishof, waar de broekbossen zich voortzetten tot aan Verkensdijk. De inwoners van Asenray hadden er hun kerkevoetpad, dat via de Spick naar Maasniel liep. Deze oude turfgrond werd geregeld beplant met hakhout, waar men tevens schapen kon laten weiden, zogauw de beplanting hoog genoeg was opgeschoten. De jonge aanplant werd door de gemeente sindsdien verpacht om te witsen. Rond 1770 werden hier zo'n dertig morgen tot akkerland gebroken. Deze nieuwe akkergrond kwam spoedig in handen van grootgrondbezitters.Bron: [Bron Ruiten; Onder den klockenslagh van Neel]

Maelbroeck volgens carte figuratief 1766

Maalbroek (veld) volgens kadasterkaart 1818 Sectie C

Maalbroek (veld) volgens kadasterkaart 1818 Sectie C

Maalbroek gehucht volgens kadasterkaart 1818 Sectie C

Maelbroeck uitgetorfde water Coulen volgens carte figuratief 1766

• Op t Maelt (1457)
• Maeltjesveld Kamp (1660)
  • Maeltjesveld Kamp aan het Hambroek, 18 morgen groot. 1660 - het Mailterfeldt met sijnen opstaenden boomen, omliggende heghen ende aengehoorige huysplatzen.
• Het Maeters Veltien (1766)
  • 1/2 Ceurmoet van de Jesuiten,
  • 1/2 van griffier De Wagener (ook wel de Wagener camp)
• Maelders Veld (1818)

De betekenis van dit toponiem zou beteken "Op de gerechts plaats" of "Het veld aan het gericht". Zie voor omschijving Maalbroek
Op de carte figuratief uit 1766 is de Galg duidelijk afgebeeld

Maeltjesveld volgens carte figuratief uit het Coermoet register 1766

Maelders Veld volgens kadasterkaart 1818 Sectie D

• Nyell
• Nill
• Neel
• Niel
• Maasniel
• Maesniel

Het grondgebied, dat vanouds hoorde tot het kwartier Nyell , laat weer een heel andere ontwikkeling zien. Geen pachtboerderijen die het beeld bepaalden, maar cijnsgoederen langs de beek. De boerebehuizingen waren belast met een jaarlijkse cijns aan de vrijheer of aan de kerk. De torenspits stak boven de huizen en boomgaarden uit. Verderop, nog net " in den cirkel des dorps ": Meerssenshoff , ook wel Hertefelts Huysken geheten naar de toenmalige eigenaars. In latere tijden stond het huis beter bekend als de Thooren , waarvan de oorsprong teruggaat tot in de 14e eeuw. De pachter had ongeveer 15 bunders te beakkeren in een wijde boog om het huis verspreid gelegen op het Kerkeveld en op de Donderberg. De Wijerhof achter het dorp stamt uit het midden van de 15e eeuwen de Tegelarije werd eerst twee eeuwen later gebouwd. Bron: [Bron Ruiten; Onder den klockenslagh van Neel]

Maasniel 1705

Maasniel1715

Maasniel 1786

Maasniel 1818 over 2007

• Mettyens valderen (1650)
  • valhek, genoemd naar zekere Mettyen. Deze had aldaar een akker die was belast met het onderhoud van het valderen. De naam bleef generaties lang behouden. Bron: [Bron Ruiten; Onder den klockenslagh van Neel]

Mettiens Valder volgens carte figuratief uit het Coermoet register 1766

Het hek is duidelijk afgebeeld.

Metjens Valre volgens carte figuratief 1786

• Liep van het dorp Maasniel naar de Roermondse molen. Nu: Julianalaan.

Vaak wordt gedacht dat de Molenstraat verwijst naar de Molen van Boom uit de 20ste eeuw. De molenstraat bestond echter al veel langer, aan het einde van de straat stond nl. de Standaard "molen van de voogd" en werd reeds vermeld in 1577. In 1869 brande deze molen af en werd er enige tijd later de Molen van Boom gebouwd Deze molen van de Voogd stond net op Roermonds grondgebied ter hoogte van het viaduct over het spoor aan de huidige Maasnielderweg. De Molen van Boom stond een paar honder meter meer richting Maasniel aan de Maasnielderweg. Bron: [Bron Ruiten; Onder den klockenslagh van Neel]

Molenstraat op de carte figuratief uit 1786

Molen van de voogd op de carte figuratief uit 1786

• Mijnheerkens
• Meneerkes

HERBERG
Hendrick Willems alias Hendrick Segers , alias Mijnheerken , alias 't Heerke, bouwde zijn huis aan het Speebeekje omstreeks 1680. In het bunderboek staat hierover een aantekening. Van juffrouw Movitz kocht hij een lapje grond, ongeveer een halve morgen groot. De grond werd uit het bunderboek geschrapt omdat hij hierop een huis bouwde. Hier begon hij een herberg, die heden ten dage nog steeds naar hem "Meneerkes" wordt genoemd. Voor het eerst werd de herberg in 1682 genoemd. In dat jaar werd de gemeente in kaart gebracht. Hendryck Wuilms bracht toen het bier voor de landmeter in rekening.
Mijnheerkens werd rond 1800 herbouwd tot een huis met herberg, bakhuis, schuur en stalling en tevens werd daarbij een brouwhuis opgericht. De opeenvolgende herbergiers aldaar brouwden voortaan hun eigen bier.

BEUGELBAAN
In 1738 was tevens sprake van een beugelbaan naast de herberg. Op sacramentsdag dat jaar maakte Jan Walckers uit Roermond met zijn vrouw een middagwandeling naar Mijnheerkens. Daar liet hij zich door de waardin een kan bier tappen. Even later trad een knecht uit De Valck binnen. Walckers kreeg toen woorden met hem over de aankoop van een lam, hetgeen ontaardde in schelden en slaan. Toen ander knechtvolk zich ermee bemoeide, stond hij alleen tegenover velen. Twee andere knechten van De Valck wilden in hun beugelspel niet gestoord worden en kwamen, nog met eenen steger in de hand, op het krakeel af. Om aan de ruzie een eind te maken, beloofden zij Jan Walckers dat hij de volgende dag, het lam in Leeuwen zou kunnen afhalen. Dan werden de schapen geschoren. Mogelijk zeiden ze dit alleen om de man gerust te stellen. Inderdaad toog de Roermondenaar de volgende dag naar genoemde herberg, waar hij zich eerst een glas jenever liet inschenken. Toen hij echter bij de scheerders kwam, begreep hij al gauw dat men helemaal niet van zins was geweest hem het beloofde lam te leveren. Hij maakte zich snel uit de voeten, toen hij een schaar naar zijn hoofd geslingerd kreeg. Bron: [Bron Ruiten; Onder den klockenslagh van Neel]

Mijnheerkens (Herberg) op de carte figuratief uit 1786

Mijnheerkens (veld) op de kadestralekaart uit 1818

• Mijnheerkensstraat
• Nu: Borgeind

• Weg van Leeuwen naar Mijnheerkens.
• Nu: Op het schoor

• In de Moeshoven (1682) Deze naam werd gebezigd voor de huizen en akkers tussen de Broekhin en de Nieler Drencke.

• Liep vanaf Asenray naar de Elmpterweg. Een molen heeft daar nooit gestaan. Waarschijnlijk is dit een verbastering van de Maalterweg.
  Zie ook beschrijving Maalbroek

De kamp aan de Molebeek

De kamp aan de Molebeek volgens carte figuratief 1786
In 1823 is echter sprake van een watermolen toch moet hier ook in vroeger tijden al een watermolen hebben gestaan. In het bunderboek van 1682 werd op deze plaats een akker genoemd aan de alden meulenbeeck!

Misschien wordt de onderstaande molen ermee bedoeld;
1535 maart 15.
Burgemeesteren, schepenen en raad van Roermond oorkonden, dat Dederich Becker, ingezeten burger van Roermond, oud tussen 60 en 70 jaar, Mais Bertrums, wonende te Maasniel in de heerlijkheid Dalenbroek, oud 60 jaar, Johan Bertrums van Maasniel, oud tussen 40 en 50 jaar, Fennesken Becker, wonende op de molen te Leeuwen, oud 44 jaar, Teunes de Holtzsnider, ingezeten burger der stad, oud 55 jaar, en Hein in gen Bremenkamp, wonende te Asenraede, onder ede verklaren, dat indien iemand van Swalmen op het Swalmerbos in overtreding was, hij steeds in Swalmen terecht stond.
GAR Handschriften 87 p 52-33.

• Mouthagen
• Muythagen (1500)

Langs de limietweg met Swalmen lagen voorheen de akkergronden die deel uitmaakten van de Mouthagen. Ook op Swalmer gebied lagen oudtijds gronden behorend tot deze bouwhof.
Om precies te zijn: in den Raeydervelde onder Asselt. Anno 1500 werden Tijs van der Balcken, alias Muythagen, en zijn vrouw Stijne genoemd. In het register der keurmeden komt deze Thijs Mouthagen ook voor als eigenaar van de pachthoeve, of op z'n minst van een deel ervan.
In het bunderboek, eind 17e eeuw opgemaakt, staan de Mouthager gronden duidelijk omschreven: ruim 15 bunder akkerland in het Muethaegerveld, 3% morgen bosachtige dries, nog 6 bunder bosland, 4 morgen op de kleine kamp aan de Muethaegerdijck, een boomgaard van ruim 10 morgen en tenslotte bijna 5 bunder turfgrond richting Maalbroek. (kaart 68) Dan zijn nog niet genoemd het huis met de schuur, stalling en moestuin. Het landgoed aan de limiet met Swalmen werd gemeten op 97 morgen. In het Asenraderveld lagen nog eens 10 morgen akkerland. De Mouthagen was belast met een jaarlijkse cijns van 19 kapoenen, 17 kippen en 37 schellingen aan de vrijheer. Volgens de beestenschat uit die tijd telde de boerderij toen 7 koeien, 2 paarden, 3 bijenkorven en 17 ganzen. Schapen werden hier dus niet geteld en varkens waren niet belast.
De boerderij werd elders ook wel Haenenhoff genoemd, verwijzend naar Wilhelm den Haen. Hij stierf midden 15e eeuw, waarna zijn weduwe Lysabeth in 1458 enig land nabij het Nyelerbosch aan de kartuizers overdroeg.
Strekte de hof zich in de 18e eeuw duidelijk uit in oost-westelijke richting vanaf het Maalbroek tot aan de Wijerhof, twee eeuwen daarvoor reikte de bouwhof vanaf het kerkevoetpad, nu de Spiekerweg, tot aan de limiet met Swalmen en misschien wel daaroverheen. De boerderij was van oudsher belast met enkele keurmeden aan de vrijheer.
De tienden van de Mouthager-gronden werden door het kartuizerklooster geïnd.
Toen de paters vanwege de strubbelingen tijdens de 80-jarige oorlog in grote nood waren geraakt, schonken zij Nicolaes Spee in 1581 vrijdom van deze tienden, vanwege de vele verdiensten die hij voor het klooster had gedaan. Bron: [Bron Ruiten; Onder den klockenslagh van Neel]

• Aan de alden Muelenplats (1681) Hier stond voordien de molen van de Munsterabdij.
  Midden 19e eeuw werd een eind verderop ook een molen gebouwd.

In 1355 verleende Gadaert van Heinsberg, heer van Dalenbroek , aan de abdij het recht om op haar grond nabij de hoeve een molen te bouwen. Mocht de molen verloren gaan, door brand of ander onheil, dan kon men zondermeer een nieuwe timmeren. Voor dit molenrecht zou het klooster jaarlijks op Sint-Steffensdag aan de vrijheer twaalf kapoenen leveren. De molen is er ook gekomen, maar bijzonderheden hierover zijn niet te geven. Wel over de plek waar de molen heeft gestaan. Dat was halverwege de Donderberg aan de weg die van Mettiens valderen naar Kloostershof liep. In 1681 was er nog sprake van grond aen de mueleplats , maar de molen zelf werd niet meer genoemd. Bron: [Bron Ruiten; Onder den klockenslagh van Neel]

• Het Mussenkempke met de custersbaendt (1480)
• Mussenboender carte figuratief (1786)

Het Mussenboender volgens carte figuratief 1786 mit de Littra X

Het Mussenboender aan de Eyermert op naam van de erven Baeckhoven, was belast met een erfpacht van 1 malder en 3 vaten rogge aan de weduwe Claessens.
Nabij de "Nyelder drencke", waar de koeherder het dorpsvee verzamelde en 's avonds langs terugvoerde, lag het Mussenkempke. In 1480 werd hier ook de "Custersbaendt" met boerderij genoemd. Bron: [Bron Ruiten; Onder den klockenslagh van Neel]

• Achter de Muur restant van de voormalige Gemuyrden Hoff (1723)

Vooral tegen het einde van de 17e eeuw kochten sommige naburen uit het grootgrondbezit kleine akkertjes langs de beek om daarop hun huis te timmeren. De "Gemuyrden Hoft" met zijn landerijen werd al in de zestiende eeuw opgesplitst en honderd jaar later was er van deze hoeve weinig gebleven. Wel sprak men toen een tijd lang van akkers "achter de muur". Midden 18e eeuw stonden alweer vier huisjes waar voorheen deze trotse boerderij heeft gestaan.