"HEYLIGEN HUYSKEN"
- een herberg aan de dorpsbrug –
Op een warme zomeravond in 1695 hadden enkele jongelui met Paul Slabbers, ploeger op Kloostershof, een grap willen uithalen. Het plan hadden ze in de herberg van Herman Gerardts uitgebroed. Paul liet zich door Jan Aelmans overhalen diens zuster Neulken in eere van vrijeraedt aan te spreken. Hij had niet gemerkt, dat zij door enkele herberggasten waren gevolgd. Bij de boerderij van Aelmans aangekomen, riep de vrijer het meisje aan het venster. Neulke vroeg of hij niet bang was zo alleen in de nacht. Nauwelijks had Paul met grote woorden gezegd, dat hij iedereen aandurfde, of hij werd door de anderen overvallen. Zo zijn er meer processen gevoerd, die hun oorsprong vonden in de herberg van Gerardts aan de beek tegenover heyligen huysken. Oudtijds lag hier een boomgaard, zeker 21/2 morgen groot, op naam van schepen Goerdt Maessen. De grond werd omstreeks 1630 gedeeld tussen diens schoonzoons Jan Sillen en Thijs op den Wijer. De laatste kreeg bij deze deling de halve bongerd die grensde aan het valderen. Het was zijn dochter Trincken Thissen, de weduwe Claessen uit Roermond, die met toestemming van haar twee kinderen in 1689 dit erfdeel verkocht aan het echtpaar Herman Gerardts en Encken Crompvoets.
Herman Gerets was vermoedelijk een zoon van Gerhard van Besel, ook wel Geerken op den Borgh geheten, halfman te Leeuwen. Hermans broers, Jan en Willem Gerardts, hadden daar hun huis getimmerd. In de 17e eeuw was de schrijfwijze voornamelijk Gerets en via Gerardts werd de naam uiteindelijk als Geraerdts geschreven. Herman was in juni 1683 getrouwd met Encken, dochter van Maes Crompvoets en Fycke Hansen. Het echtpaar Gerets kreeg elf kinderen, waarvan de meesten op zeer jonge leeftijd stierven.
|
Herman was dus een zoon van Gerard en volgens traditie werd de eerstgeboren zoon naar de grootvader genoemd.
HERBERG
Aanvankelijk woonde het gezin aan de Eyermert in het dorp. Rond 1690 timmerde Herman in genoemde boomgaard aan de steenweg zijn boerderij, bestaande uit huis en hof, stal, schuur en de moestuin; de binnenplaats werd afgesloten met een poort. In 1698 woonde hier het gezin met de vier overgebleven kinderen en een knecht en meid voor het werk op het land en in huis.
Al spoedig werd melding gemaakt van de herberg, die men binnenkwam via de keuken. In 1691 werd de herbergier terloops Herman Tapper genoemd, om niet verward te worden met de pachter op de Wijer. Volgens een latere vermelding lag naast het huis een beugelbaan. Elders had Herman nog enig akkerland, o.a. in de Moeshoven; alles bij elkaar acht morgen groot.
Menig proces vond hier zijn oorsprong, na een bezoek aan de herberg van Gerarts. Een groepje jongelui uit Swalmen verliet in april 1715 laat in de avond zingend en lallend de herberg, waar ze zich goed hadden geamuseerd onder het speelen van bas ende viole. Tevens hadden ze de andere biergasten overvallen en geslagen. Toen ze Joost Thijssen* tegenkwamen, die aan de straatdeur zijn water maakte, bleef het niet bij enkele opmerkingen alleen. Ze joegen de man het huis in en achtervolgden hem tot in de slaapkamer. Ook vrouw Thijssen mengde zich in het krakeel en in de verwarring was niet meer duidelijk, wie op wie insloeg.
Een van de herrieschoppers was Joes Smeets. De volgende dag lag hij in huize Gerardts ziek te bed. Waarschijnlijk was hij toen al getrouwd met de dochter, Catharina.
PETER GERARDTS
In augustus 1710 kwam de 23-jarige Peter Gerets jammerlijk aan zijn einde. |