De erfpacht bedroeg ruim 16 malder graan, half om half. De naam van deze erfpacht doet een relatie vermoeden met de Wachtendonckerhof aldaar.
De Turckjanspacht [T] ging terug op Turck Jan, in 1628 nog inwoner van Neel. Huis, hof en een deel van het heren land stonden een halve eeuw later op naam van Lindert van Kessel. Hij was de nieuwe "ophelder" van deze erfpacht, te weten vijf mal der graan uit vijf morgen.
De volgende twee erfpachten lagen aan de Groeneweg. De Jan Rutten pacht (3 malder rogge) en de Peter Lerops pacht (2 mal der half om half) stammen waarschijnlijk uit het midden van de 17e eeuw. Dan komen we hun namen tenminste in de akten tegen. De laatste akker, ook wel Suylenkamp geheten, ging naderhand over op meerdere personen en hier bouwde Thijs Hansen nog voor 1700 zijn huis aan het valderen 39). Voorheen was deze kamp als boomgaard in gebruik. (Kaart22) Het Goen Phebus leen aan het Cleen Broeck (nu: Wilhelminalaan) is mogelijk ook een 17e eeuwse ontginning. Alle huizen die hier later stonden, vielen onder de novalie-tienden. Dat betekent dat deze boomgaard eerst in latere tijd tot akkerland gebroken werd 14). Terwijl de keurmedige goederen verwijzen naar een oude laatbank, mogen de erfpachtlanden niet in relatie gebracht worden met oud erfgoed. Het betekent hier alleen, dat zij uit het eigen grondbezit van de vrijheer stammen.
HET NIELERBOS
Achter het dorp lagen de akkers die men na 1480 het Kerkeveld is gaan noemen;
door de Jaegerstraete gescheiden van de Donderberg. Maar richting Swalmen lag toen nog het Nyelerbosch, in de 14e eeuw reikende tot aan het Maalbroek. Naderhand werden de bomen gekapt en de grond afgegraven om er te tiggelen, vooral ten behoeve van de stad.
Tegen het eind van de 15e eeuw ging men hiermee verder aan de overkant van de verkeersweg, waar nu het huis de Tegelarije staat. De overige grond in het Tegelarijeveld was toen reeds in gebruik als akkerland. In 1480 heette het veld nog niet zo. |
Het land werd toen gesitueerd tussen de Groonenwegh en de Stichel. In 1361 was hier dan ook sprake van het Nyelerveld (aan het Schaetbroeck). Tot die oudere benamingen behoorde ook de Krayenpoel (=Graedepoel) aan de Swalmerheggen, en de Schom 40).
Volgens het bunderboek van 1682 was er van het oude Nielerbos nog ruim veertig bunder over aan bos, broekbos, heisterkens en slaghout: verspreid over de Mouthagen, de Wijer en de Spijker. Van hier werd dan ook rond 1750 het hout betrokken voor het onderhoud aan de batten langs de Maas bij Leeuwen. En dat nog wel nadat de soldaten kort daarvoor op de Jezuïeter-Spick veel meer dan vijfduizend bomen hadden gekapt. Ook het aangrenzende bos van Petit, zo'n vier bunder groot, heeft het geweld van de soldaten niet overleefd. Deze bossen strekten zich uit tot op de Zware Donderberg; hier nog eens 7112 bunder.
Wanneer we de Tranchotkaart van rond 1810 bekijken, dan zien we, dat van de bossen aan de Spiek toen niet veel meer over was. Op de Ferrariskaart uit ca.1775 staan deze bossen nog wel ingetekend;nterwijl we weten dat juist toen, tussen 1773 en 1783, de grond tot nieuw akkerland gebroken werd 14).
Het bos op de Paellinck, ofwel Hertoghen Paele, stamt eerst uit het midden van de 17e eeuw 41). Volgens de bunderkaarten van 1786 was de Hertepaal weer als akker in gebruik, mogelijk als gevolg van de kapwoede veertig jaar eerder. Volgens een register rond 1770 werden hier inderdaad zo' n 18 morgen gebroken bos genoemd en tot nieuw akkerland ontgonnen. Bij deze ontbossing was overigens geen sprake van grondoverdracht aan de nabers om hen meer akkerland te verschaffen. Ook aan menige boomgaard werd de bijl gelegd.
BOOMGAARDEN
In 1682 tooiden de vele boomgaarden nog huis en hof. Het dorp lag toen min of meer verscholen tussen de vele fruitbomen. Veertig jaar later was dat wel even anders. Veel fruitbomen hadden ondertussen plaats gemaakt voor groes of tuin. En deze kapwoede ging nog door.
|